Trong suốt quá trình lịch sử quốc gia, đã có thời kì giao lưu văn hóa giữa nước Việt xưa và Trung Hoa cổ kéo dài ít nhất khoảng 2000 năm. Vì vậy nền văn hóa của hai nước có những nét tương đồng và một trong những nét tương đồng đó là hệ Can Chi hay nói đơn giản là 12 con giáp. Điều đặc biệt là trong 12 chi mà hầu hết các nước như Trung Quốc, Triều Tiên, Nhật Bản, Thái Lan đều sử dụng thỏ để chỉ chi Mão nhưng riêng nước ta lại dùng mèo. Đây là sự khác biệt đầy thú vị mà nhiều chuyên gia vẫn đang nghiên cứu.
Có nhiều truyền thuyết giải thích nguồn gốc của 12 con giáp, tựu chung đều do thứ tự có mặt ở Thiên Đình sau khi nghe ban bố của Ngọc Hoàng. Mèo do mê ngủ nên dặn Chuột gọi mình vào ngày đi, nhưng Chuột quên mất lời hứa bỏ Mèo ở nhà. Khi tỉnh dậy, tức tốc lên Thiên đình thì bữa tiệc đã kết thúc, nên từ đó Mèo và Chuột trở thành kẻ thù của nhau. Do các con thú tranh giành xem ai đứng đầu nên Ngọc Hoàng nhờ Hằng Nga giúp phân xử. Hằng Nga chọn Thỏ theo mình về giữ cung Quảng và thế là Mèo thế chỗ.
Đã có rất nhiều chuyên gia nghiên cứu và cho rằng việc mèo tượng trưng cho chi Mão là hợp lý hơn và họ còn chứng minh rằng nguồn gốc của hệ thống 12 con giáp thực sự bắt nguồn từ nước Việt ta thời thượng cổ chứ không phải từ Trung Hoa.
Nguyên nhân thứ nhất, là do điều kiện môi trường và thảm thực vật ở Việt Nam không phải là môi trường thích hợp cho sự phát triển của loài thỏ. Không như Trung Quốc, nước ta không nhiều đồng cỏ thảo nguyên xanh cho loài vật thỏa sức gặm cỏ thành từng đàn. Chính vì vậy mèo được người Việt chấp nhận sử dụng thay cho thỏ và ngược lại về phía Trung Quốc càng hướng lên miền Bắc thì mèo càng hiếm gặp nên Trung Quốc dùng thỏ cho chi Mão.
Nguyên nhân thứ hai, về đời sống tinh thần của người dân từ xa xưa, đa số người Việt ta đều là nông dân mà thỏ thì không giúp ích gì được cho nhà nông mà sinh sản nhiều ăn rau cải phá hoại mùa màng. Ngược lại mèo lại là loại rất thích hợp với xã hội nông nghiệp, vì thời tiết thay đổi nên buộc nhà nông phải dự trữ nông sản điều này dẫn đến nạn chuột, chim chóc sâu bọ đến quấy phá, nhờ có loài mèo làm cứu tinh nên nhà nông đã yên tâm.
Nguyên nhân nữa là chi Mão trong văn hóa của cả hai nước đều có vài sự nhầm lẫn. Theo một số quan điểm khi phát âm tiếng Mão thì trong Hán-Việt gần giống như “máo” là từ dùng để chỉ con mèo nhà trong Tiếng Việt nên người Việt đã chọn con mèo tượng trưng cho chi Mão.
Do quá trình giao lưu văn hóa kéo dài nên không thể kết luận ngay nguồn gốc của 12 con giáp. Một vài quan điểm của giáo sư Nguyễn Cung Thông, người có quan điểm là sử dụng 12 con giáp bắt nguồn từ Việt thời thượng cổ, ông cho rằng Chi thứ tư trong 12 con giáp chỉ con mèo là hợp lý vì theo các mẫu xương tìm được thì loài mèo đã sống cùng loài người từ cách đây 9500 năm tức là đã được thuần chủng từ rất lâu đời so với loài thỏ thì chỉ khoảng 3000 năm. Ngoài ra việc khác nhau trong 12 con giáp giữa Việt Nam và Trung Quốc cũng là danh dự quốc gia cho thấy nước ta có những nét văn hóa riêng, không hoàn toàn giống với Trung Quốc.
